Hormon Bozukluğu Ve Tüylenme (Hirsütizm) Nedir?
Hirsutizm, kadınlarda kıllanma artışı demektir.Androjen yani erkeklik hormonu bağımlı kılların fazla büyümesidir. Sıklıkla üst dudak, çene, kulaklar, yanaklar, karının alt kısmı, sırt, göğüs ve kol ve bacakların üst kısımlarındaki kılların artması şeklinde görülür. Kollarda hafif kıllanma artışından, erkek tipi sakala kadar değişkenlik gösteren şiddette olabilir.Üreme çağındaki kadınların yaklaşık %5-8 kadarında tüylenme vardır.
Tüylenme Artışı (Hirsütizm)’İn Sebebi Nedir?
Hirsutizmin sebebi; vücutta androjenlerin yani erkeklik hormonlarının aşırı üretimine ya da kıl hücrelerinde androjenlere hassasiyetin artmasına bağlı olabilir. Artmış androjenler yumurtalıklardan ya da böbrek üstü bezlerden salgılanıyor olabileceği gibi, dışarıdan alınan hormon ve benzeri ilaçlara da bağlı olabilir. Hirsutizme en sık neden olan yumurtalık hastalığı, polikistik over sendromudur. Polikistik over hastalığı dışında başka bir önemli hirsutizm nedeni, böbrek üstü bezlerinin bir hastalığı olan Cushing sendromudur.Bazı enzim eksiklikleri de tüylenmeye yol açabilir.
Tüylenme Artışı (Hirsütizm)’İn Tanısı Nasıl Konur?
Hirsutizmin teşhisinde testosteron, dihidrotestesteron, androstenedion, dehidroepiandrosteron ve dehidroepiandrosteron sülfat gibi hormon testleri yapılır. Ultrasonografi ile yumurtalıkların ve böbreküstü bezlerinin değerlendirilmesi gereklidir.Değerlendirme yapılırken androjen salgılayan tümöral bir hastalık olup olmadığı da taranmalıdır.
Tüylenme Artışı (Hirsütizm)’İn Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tedavide kozmetik uygulamalar ve ilaç tedavisi aynı anda veya farklı zamanlarda gerekebilir. Genellikle her iki yaklaşımdan da yararlanılmalıdır.Hirsutizm için tedavi seçenekleri düşünülürken, hastanın fiziksel ve laboratuvar bulguları ile birlikte, çocuk etme isteği de göz önüne alınmalıdır.
Adet düzensizliği olan, orta derecede ya da şiddetli hirsutizmi olan hastalarda tedavi gerekmektedir.İlaçla tedavide en sık doğum kontrol hapları kullanılır. Doğum kontrol hapları, yumurtalıkları baskılayarak hormon salgılanmasını önler. Kan testosteron seviyelerindeki baskılanma en erken bir hafta sonra ortaya çıkar ve bu ilaçların etkisini göstermesi için gereken süre en az 3 aydır. Bu nedenle biraz da sabırla tedaviye devam etmek gerekir. Kıl gelişiminin, doğum kontrol hapı kullanan hastalarda %50 – 60 oranında azaldığı bilinmektedir.
İlaç olarak doğum kontrol hapları dışında; spironolakton, siproteron asetat, finasterid ve flutamid en sık kullanılanlardır. Eflornithine krem olarak kullanılır ve mevcut kılları ortadan kaldırmaz, üst dudak ve çenedeki istenmeyen kılların büyümesini azaltır. Polikistik over varsa metformin ilacı faydalı olabilir.
Eğer yumurtalık ya da böbrek üstünde bir kitle saptandı ise; bu kitlenin cerrahi olarak çıkarılması da hirsutizmi iyileştirir.Var olan kılların uzaklaştırılması için ise; en çok lazerle epilasyon önerilmektedir. Bu yöntemin ilaç tedavisi ile birlikte yapılması daha yararlı bir yaklaşımdır.